Opmaak

Opmaak (of layout) is de manier waarop MusiCAD melodieën op het scherm zet en vind je onder [Opties|Opmaak]. Horizontale en verticale schaling, afstand tussen noten en de ruimte tussen notenbalken kun je hier instellen. Deze gegevens worden in iedere afzonderlijke melodie opgeslagen. Zie ook veelgestelde vragen over opmaak.

De horizontale opmaak beschrijft hoe noten elkaar opvolgen (schaling, afstanden, breedte) en wat er met overgebleven ruimte moet gebeuren (regeluitvulling)

De verticale opmaak beschrijft hoe regels elkaar opvolgen (schaling, regel- en balkafstanden) en hoe overgebleven ruimte over de pagina moet worden verdeeld (paginauitvulling).

In plaats van afzonderlijke opmaakdetails aan te passen kun je vaak veel efficiënter gebruik maken van opmaaksjablonen () en daaraan gekoppelde sneltoetsen en gereedschapskisten

Schaling horizontaal: Horizontale schaling bepaalt (in procenten) hoe breed de noten op papier en scherm komen. Voor bredere noten (en dus minder noten per regel) zet je de horizontale schaling op bijv 120%

Schaling verticaal: Verticale schaling bepaalt (in procenten) hoe hoog de noten op papier en scherm komen. Voor minder hoge noten (en dus meer regels op papier) zet je verticale schaling bijvoorbeeld op 85%.

Min-Nootafstand: Kleinste afstand tussen twee opeenvolgende noten op de balk (procenten ten opzichte van standaard 3 eenheden -halve bolletjes-, ofwel 100%) De kortste noot in de melodie krijgt de kleinste nootafstand. Door regeluitvulling zullen de afstanden tussen de noten over het algemeen wat groter worden dan de minimale afstand zoals hier opgegeven. Zinnige waarden liggen tussen 70 en 150%.

Max-Nootafstand: Grootste afstand tussen twee opeenvolgende noten op de balk. De langste noot in de melodie krijgt de grootste nootafstand. Na uitvullen kan de afstand tussen twee noten overigens groter worden dan de hier opgegeven waarde. Als de minimale nootafstand op 50% staat, dan komen alle noten even ver uit elkaar te staan, ongeacht de duur van de noot. In bijgaand plaatje is de situatie te zien voor MIN=100% en MAX=200% terwijl de kortste nootduur 1/8 en de langste 1/4 is (dezelfde verhouding: 1 op 2).

Maten per regel: Voor sommige muziekstijlen is het nuttig om het (maximum) aantal maten per regel op te kunnen geven (bijv. 4 maten voor een 12 matig blues-schema). Een eventuele opmaat doet niet mee in de bepaling van het aantal maten op die regel. Standaard is automatische indeling (op te geven met 0) MusiCAD zet net zolang maten op een regel tot 'het niet meer past' en schuift de rest dan door naar de volgende regel.

Regeluitvulling: Geef hier op bij welk percentage een balk nog uitgevuld mag worden. Een regel die minder gevuld is dan het opgegeven percentage blijft gedeeltelijk leeg. Een te hoog percentage laat een rafelige rechtermarge zien, een te laag percentage zorgt voor te veel wit tussen de noten. Voorwaardelijke regelovergangen worden actief buiten het hier opgegeven deel van de regel.

Regelafstand: Regelafstand is de minimale afstand tussen twee systemen in een partituur in noothoogte-eenheden. (zie ook paginauitvulling)

Balkafstand: Balkafstand is de minimale afstand tussen twee balken in een systeem in een partituur in noothoogte-eenheden.

Balkhoogte: Balkhoogte is de hoogte van een notenbalk in MusiCAD noothoogte-eenheden. Een normale instelling ligt tussen 18 en 30. Balkhoogte=18 geeft notenbalken die (te) dicht op elkaar staan, maar laat wel toe dat er veel balken op één pagina kunnen komen te staan (een balk heeft 5 lijnen met 2 hulplijnen onder en boven ofwel (2+5+2) * 2 = 18 en dus minimaal 18 noothoogte eenheden. Per partij (balk) kun je opgeven of er boven en/of onder de balk meer of minder ruimte gereserveerd moet worden (onderbalkhoogte/bovenbalkhoogte).
Ook voor partituren waarin een wisselend aantal balken zichtbaar moet zijn moet balkhoogte op 0 (automatisch) staan.

Regels per pagina: Je kunt indien nodig/gewenst het aantal regels op een pagina vastzetten. Standaard (regels per pagina=0) zoekt MusiCAD e.e.a. zelf uit en zet - afhankelijk van regelafstand en balkhoogtes - zoveel balken op een pagina als mogelijk is.

Paginauitvulling

Geef hier op bij welk percentage een bladzijde nog uitgevuld mag worden. Een bladzij die minder gevuld is dan het opgegeven percentage blijft gedeeltelijk leeg.
Een te hoog percentage laat de onderkant van een bladzij onnodig leeg, een te laag percentage geeft teveel wit tussen de balken.
Voorwaardelijke paginaovergangen worden actief buiten het hier opgegeven deel van de pagina; i.h.a. wil je geen paginaovergang forceren in het bovenste deel van de pagina.

Kophoogte

Geef hier op hoeveel ruimte er gereserveerd moet worden voor de tekst in de kop boven de melodie, op te geven in verticale (noothoogte) eenheden Een kophoogte van ca. 12 geeft meestal een overzichtelijke lay-out (0 om MusiCAD uit de gebruikte koppen zelf te laten uitmaken hoe hoog de kop moet zijn).

Kopafstand: Geef hierbij op wat de afstand tussen kopteksten en eerste regel.moet zijn (standaard=4).

Volgkophoogte: Hier kun je opgeven hoe hoog de kopregel op volgende pagina's moet zijn. Bij gebruikmaking van standaard tekstgrootte voldoet een hoogte van 8 (0 voor automatisch).

Voethoogte: Hier kun je opgeven hoe hoog de voetregel (met bijv. paginanummer) moet worden. Ook hier is een hoogte van 8 eenheden goed bruikbaar (0 voor automatisch).

Sectiehoogte: Hier kun je opgeven hoe hoog secties (tussenkoppen) minimaal moeten worden.

Maatnummers: Hier kun je opgeven of en wanneer maten genummerd moeten worden moeten worden.

Paginanummer: Geef hier op wat het eerste paginanummer moet worden (doorgaans 1).

Inspringing eerste: Inspringing voor eerste balk in nootbreedte eenheden. Hoeveelheid 'wit' vooraan op de eerste regel.

Inspringing overig: Inspringing voor overige balken. Hoeveelheid 'wit' vooraan op de overige regels (bijv. ten behoeve van partijnaam/instrument in partituur).

Wit voor maatstreep: Extra wit (in honderdsten van een horizontale eenheid) dat voor iedere maatstreep moet komen. Standaardinstelling is 50.

Wit na kruis of mol: Extra wit (in honderdsten van een horizontale eenheid) dat na ieder kruis of mol moet komen. Standaardinstelling is 30.

Wit na maatstreep: Extra wit (in honderdsten van een horizontale eenheid) dat na iedere maatstreep moet komen. Standaardinstelling is 50.

Wit na sleutel: Extra wit (in honderdsten van een horizontale eenheid) dat na iedere sleutel en sleutelwisseling moet worden ingevoegd. Standaardinstelling is 50.

Wit na toonsoort: Extra wit (in honderdsten van een horizontale eenheid) dat na iedere toonsoort moet worden ingevoegd Standaardinstelling is 50.

Wit na maatsoort: Extra wit (in honderdsten van een horizontale eenheid) dat na iedere maatsoort moet worden ingevoegd Standaardinstelling is 50.

Wit na tekst: Minimale hoeveelheid witruimte (in honderdsten van een horizontale eenheid) dat na tussen twee teksten van dezelfde soort moet worden vrijgelaten. Hiertoe worden de bijbehorende noten indien nodig verder uit elkaar gezet. Als wit na tekst op nul wordt gezet wordt de automatiek voor tekstuitlijning buiten werking gezet. Muziek opgemaakt door eerdere MusiCAD versies (voor 3.1) gebruikt geen automatische tekstuitlijning.

Minumum overbinding: Kleinste afstand tussen twee nootbolletjes waarover nog een overbinding genoteerd mag worden. Bogen op noten die dichter op elkaar staan worden als legatoboog genoteerd. Op te geven in honderdsten van een eenheid.

Wezen uitvullen: 'Wezen' zijn niet volledig uitgevulde regels (vaak de laatste regel van een stuk) Om deze regels (met een eenzame maat) toch gedeeltelijk uit te vullen, soortgelijk aan de overige regels zet je dit op -1 (automatisch). Een getal tussen 0 (niet uitvullen) en 100 (volledig uitvullen) geeft de mate van uitvulling van half lege (bijvoorbeeld afgebroken) regels.

Hulplijnlengte: Lengte van hulplijnen in procenten. 100% betekent dat lengte van hulplijnen 3/2 van de breedte van een bolletje is. Als de hulplijnlengte te groot is, kunnen de hulplijnen van opeenvolgende noten tegen elkaar aan komen, als ze te klein is zie je de hulplijnen niet goed genoeg.

Hulplijndikte: Dikte van hulplijnen in procenten. Hulplijnen worden voor de leesbaarheid standaard wat dikker weergegeven dan de lijnen van de notenbalk (balklijndikte).

Maatstreepdikte: Standaard dikte van maatstrepen (meestal 100%). Maak groter om vettere maatstrepen te krijgen.

Stoklijndikte: Standaard dikte van stokken (meestal 100%). Maak groter om vettere stokken te krijgen.

Stoklengte: Standaard lengte van stokken als percentage. In een grote partituur kun je soms wat ruimte besparen door de lengte van de stokken kleiner te maken. 100% komt overeen met stokken die de balk op een half bolletje na vullen.

Balklijndikte: Standaard dikte van balklijnen (meestal 100%). Maak groter om vettere balklijnen te krijgen (bijvoorbeeld als de muziek gefaxt moet worden of wanneer je moet aanpassen aan slechte ogen).

Waardestreepdikte: Standaard dikte van waardestrepen (meestal 100%). Maak groter om vettere waardestrepen te krijgen.

Boogdikte: Boogdikte is de standaard dikte van bogen (meestal 100%). Maak groter om vettere bogen te krijgen.

Tempo als tekst: Tempowisselingen kunnen in kwartnoten per minuut of als tekst (adagio/presto/enz.) genoteerd worden.

Blankobalk: Als een (laatste)regel niet wordt uitgevuld en blankobalk staat aan dan blijft er geen notenbalk zichtbaar voor de rest van de regel. Met blankobalk is uit dan wordt de (lege) rest van de balk wel zichtbaar.

Verberg Voorslagen: In partijen met veel uitgeschreven voorslagen kan het soms nuttig zijn alle voorslagen te verbergen voor een eenvoudiger layout.

Zie ook

Opmaak

aantekeningen • balkafstand • bladspiegel • kop en voet • macro's • nootafstand • nootbreedte • paginaopmaak • paginaovergang • paginauitvulling • regelovergang • regeluitvulling • regelafstand • stokdikte • omschrijvingen • sjablonen • sneltoetsen • stoklengte • tekstopmaak • titels • voorbeelden • vormgeving • veel voorkomende vragen